W wentylacji podobnie jak w życiu najważniejszy jest odpowiedni wybór, który nie tylko decyduje o dalszym „życiu” instalacji, ale pośrednio wpływa na jej użytkowników.
Często mam wrażenie, iż zapomina się o tym, że inwestor, zgodnie z Prawem Budowlanym, jest uczestnikiem, procesu budowlanego. W związku z czym ma też odpowiednie do pełnionej „funkcji” obowiązki. Jednym z pierwszych i najważniejszym obowiązkiem jest zapewnienie dokumentacji budowlanej stosowanej do planowanego zamierzenia budowlanego. Inwestor musi więc już na samym początku dokonać wyboru projektanta oraz sposobu realizacji budowy.
Budowlany czy wykonawczy?
Warunkiem rozpoczęcia budowy jest uzyskanie pozwolenia na budowę, a tego nie otrzymamy bez wykonania projektu budowlanego. Ostatnio trwałą dyskusja czy projekt budowlany będzie wymagany dla instalacji sanitarnych, w tym też wentylacyjnych. Póki co nadal jest wymagany dla niemal wszystkich obiektów budowlanych przewidzianych dla ludzi, oprócz budynków mieszkalnych oraz tych, które zgodnie z Prawem Budowlanym pozwolenia nie wymagają.
W przypadku budynków mieszkalnych, jedynie należy pamiętać o tym że jeśli projekt przewidywał zastosowanie wentylacji grawitacyjnej, to należy ten fakt uwzględnić w dzienniku budowy.
O ile projekt budowlany jest niezbędne, o tyle projekt wykonawczy często niestety jest pomijany ze względów ekonomicznych. Niestety często jest to pozorna oszczędność, ponieważ wykonanie posiadanie projektów wykonawczych często pozwala uniknąć wielu kosztownych błędów podczas realizacji inwestycji, inwestorzy jednak zdają sobie z tego sprawę na końcu, gdy jest już za późno.
W przypadku instalacji sanitarnych projekt budowlany często odbiega od dokumentacji wykonawczej, nie mniej w przypadku wentylacji powinien zachować najważniejsze założenia:
rodzaju zastosowanego systemu
wydajności aerodynamiczne
Przy zgłaszaniu budynku do użytkowania niezbędny jest protokół pomiaru wydajności, który powinien potwierdzić założone wydatki oraz oświadczenie kierownika robót o możliwości użytkowania obiektu zgodnie z przeznaczeniem. Zgodnie z przepisami zapewnienie kierownika robót, w tym przypadku robót instalacyjnych należy do obowiązków inwestora.
W przypadku instalacji sanitarnych – wentylacyjnych oświadczenie może wydać osoba posiadająca uprawnienia budowlana w specjalności instalacyjnej oraz przynależna do okręgowej izby inżynierów budownictwa. Natomiast zgodnie z ustawą Prawo Budowlana kontrolę czyli też pomiary aerodynamiczne przewodów kominowych mogą przeprowadzać:
1) osoby posiadające kwalifikacje mistrza w rzemiośle kominiarskim – w odniesieniu do przewodów dymowych oraz grawitacyjnych przewodów spalinowych i wentylacyjnych
2) osoby posiadające odpowiednie uprawnienia budowlane odpowiedniej specjalności- w odniesieniu do przewodów kominowych, o których mowa w pkt. 1, oraz kominów przemysłowych, kominów wolnostojących oraz kominów lub przewodów kominowych, w których ciąg jest wymuszony pracą urządzeń mechanicznych [fot_1]
Sztuka odbioru
Jednym z najważniejszych punktów w procesie budowlanym jest odbiór prac:
częściowy
i końcowy.
Niestety, specyfika niektórych budów powoduję, że wykonawca wentylacji kończy realizacją, a budowa jeszcze trwa..często w nieskończoność [wykończanie wnętrz, malowanie itd.]. W związku z tym wielu wykonawców instalacji ma problem z dokonaniem odbioru końcowego i rozliczeniem prac, gdyż inwestor często przeciąga ten moment, aż do samego końca. Natomiast zgodnie z Kodeksem Cywilnym art. 647, jeśli wykonawca zgłosi zakończenie robót, to inwestor jest zobowiązany dokonać odbioru. W protokole należy wówczas dokonać zapisów dotyczących jakości wykonanych prac oraz określić rodzaj przekazanej podczas odbioru dokumentacji powykonawczej, np. instrukcję obsługi, karty gwarancyjne, schematy powykonawcze, protokoły z pomiarów, sprawdzeń itp.
Odmowa podpisana protokołu jest możliwa tylko wtedy jeśli prace zostały wykonane niezgodnie z dokumentacją lub zasadami wiedzy technicznej lub popełnione zostały rażące błędy wykonawcze.
Ponadto protokół obioru zgodnie z ustawą Prawo Budowlane zarówno częściowy jak i końcowy, stanowi część dokumentacji budowy. Jednocześnie trzeba, pamiętać że dokonanie obioru prac stanowi podstawę do zgłaszania żądania usunięcia ewentualnych wad lub usterek wynikających z gwarancji oraz rękojmi, jaką daję wykonawca w ramach usługi.
Wentylacja czy ogrzewania?
Kolejnym aspektem, który ostatnio mnie frapuje, oprócz zagadnień formalno prawnych związanych z procesem budowlanym, to tym razem aspekt techniczny. Wybór przed jakim tym razem staje zazwyczaj projektant, to rodzaj i grubość izolacji jaka należy przewidzieć w ramach realizacji instalacji wentylacji mechanicznej. Często w tym miejscu pojawia się tabelka wklejona bezpośrednio z aktualnych przepisów [tab_1].
Przewody ogrzewania powietrznego (ułożone wewnątrz izolacji cieplnej budynku)
40mm
9
Przewody ogrzewania powietrznego (ułożone na zewnętrz izolacji cieplnej budynku)
80mm
Tab. 1. Wymagania izolacji cieplnej przewodów i komponentów
Zapomina się, że układ wentylacji, może, ale nie musi być ogrzewanie powietrznym.
Kolejnym punktem jaki jest często pomijany, zwłaszcza w przypadku instalacji rekuperacji w budynkach mieszkalnych to zapis dotyczący konieczności stosowania izolacji na przewodach.
Paragraf 153 [Przewody wentylacyjne – wymogi] pkt. 7.Warunków Technicznych mówi, że: „Przewody instalacji klimatyzacji, przewody stosowane do recyrkulacji powietrza oraz prowadzące do urządzeń do odzyskiwania ciepła, a także przewody prowadzące powietrze zewnętrzne przez ogrzewane pomieszczenia, powinny mieć izolację cieplną i przeciwwilgociową.”
Na etapie realizacji często podejmowana jest decyzja, o rezygnacji z izolacji, gdyż wydaje się to technicznie nieuzasadnione. Niestety taka decyzja powinna zostać dobrze przemyślana. Z mojego doświadczenia wynika, że instalacje, mimo iż prowadzone są w izolowanych częściach budynku, mają duże straty ciepła, w porównaniu do analogicznych instalacji w całości izolowanych wełną z paraizolacją. Problem dotyczy zwłaszcza, coraz bardziej popularnych instalacji z tworzywa sztucznego, stosowanych głównie w domowych systemach wentylacji [fot_2].
Serwisować czy nie serwisować ?
To jest pytanie, na które odpowiedź wydaje się jednoznaczna, niestety z moich kilkuletnich obserwacji wynika, że wcale taka nie musi być. Prawidłowe zaprojektowanie i wykonanie instalacji wentylacyjnych, to tylko jeden z warunków ich prawidłowego działania. Kolejnym, równie ważnym jest ich regularne serwisowanie, które gwarantuje zachowanie założonych parametrów technicznych. Brak wykonywania regularnych przeglądów nie tyko wpłynie na pogorszenie parametrów urządzeń, ale może też doprowadzić do uszkodzenia urządzeń wentylacyjnych. Oszczędność na tej czynności jest pozorna. Należy pamiętać, że większość central wentylacyjnych dziś jest wyposażone w system utrzymania zadanego wydatku powietrza. Zabrudzenie filtrów [fot_3] powoduje więc wzrost oporów i tym samym prędkości obrotowej wentylatorów. Za tym idzie wzrost zużycia energii elektrycznej zużywanej do ich pracy. Ponadto w takim przypadku następuje wzrost temperatury generowanej przez pracę urządzenia, co nie tylko może przyspieszyć zużycie elementów ruchomych, ale też latem wpłynie na zwiększenie zapotrzebowania mocy urządzeń chłodniczych.
W przypadku niektórych urządzeń, zwłaszcza klimatyzacyjnych, regularny serwis stanowi podstawę roszczeń gwarancyjnych. Decyzja o podjęciu działań serwisowych jednak należy zazwyczaj do właściciela lub zarządcy. Instalatorzy i serwisanci mogą się jedynie przypominać powołując się na odpowiednie przepisy i wytyczne branżowe [tab_2].
Sztuka wyboru
Sztuka wyboru
W wentylacji podobnie jak w życiu najważniejszy jest odpowiedni wybór, który nie tylko decyduje o dalszym „życiu” instalacji, ale pośrednio wpływa na jej użytkowników.
Często mam wrażenie, iż zapomina się o tym, że inwestor, zgodnie z Prawem Budowlanym, jest uczestnikiem, procesu budowlanego. W związku z czym ma też odpowiednie do pełnionej „funkcji” obowiązki. Jednym z pierwszych i najważniejszym obowiązkiem jest zapewnienie dokumentacji budowlanej stosowanej do planowanego zamierzenia budowlanego. Inwestor musi więc już na samym początku dokonać wyboru projektanta oraz sposobu realizacji budowy.
Budowlany czy wykonawczy?
Warunkiem rozpoczęcia budowy jest uzyskanie pozwolenia na budowę, a tego nie otrzymamy bez wykonania projektu budowlanego. Ostatnio trwałą dyskusja czy projekt budowlany będzie wymagany dla instalacji sanitarnych, w tym też wentylacyjnych. Póki co nadal jest wymagany dla niemal wszystkich obiektów budowlanych przewidzianych dla ludzi, oprócz budynków mieszkalnych oraz tych, które zgodnie z Prawem Budowlanym pozwolenia nie wymagają.
W przypadku budynków mieszkalnych, jedynie należy pamiętać o tym że jeśli projekt przewidywał zastosowanie wentylacji grawitacyjnej, to należy ten fakt uwzględnić w dzienniku budowy.
O ile projekt budowlany jest niezbędne, o tyle projekt wykonawczy często niestety jest pomijany ze względów ekonomicznych. Niestety często jest to pozorna oszczędność, ponieważ wykonanie posiadanie projektów wykonawczych często pozwala uniknąć wielu kosztownych błędów podczas realizacji inwestycji, inwestorzy jednak zdają sobie z tego sprawę na końcu, gdy jest już za późno.
W przypadku instalacji sanitarnych projekt budowlany często odbiega od dokumentacji wykonawczej, nie mniej w przypadku wentylacji powinien zachować najważniejsze założenia:
Przy zgłaszaniu budynku do użytkowania niezbędny jest protokół pomiaru wydajności, który powinien potwierdzić założone wydatki oraz oświadczenie kierownika robót o możliwości użytkowania obiektu zgodnie z przeznaczeniem. Zgodnie z przepisami zapewnienie kierownika robót, w tym przypadku robót instalacyjnych należy do obowiązków inwestora.
W przypadku instalacji sanitarnych – wentylacyjnych oświadczenie może wydać osoba posiadająca uprawnienia budowlana w specjalności instalacyjnej oraz przynależna do okręgowej izby inżynierów budownictwa. Natomiast zgodnie z ustawą Prawo Budowlana kontrolę czyli też pomiary aerodynamiczne przewodów kominowych mogą przeprowadzać:
1) osoby posiadające kwalifikacje mistrza w rzemiośle kominiarskim – w odniesieniu do przewodów dymowych oraz grawitacyjnych przewodów spalinowych i wentylacyjnych
2) osoby posiadające odpowiednie uprawnienia budowlane odpowiedniej specjalności- w odniesieniu do przewodów kominowych, o których mowa w pkt. 1, oraz kominów przemysłowych, kominów wolnostojących oraz kominów lub przewodów kominowych, w których ciąg jest wymuszony pracą urządzeń mechanicznych [fot_1]
Sztuka odbioru
Jednym z najważniejszych punktów w procesie budowlanym jest odbiór prac:
Niestety, specyfika niektórych budów powoduję, że wykonawca wentylacji kończy realizacją, a budowa jeszcze trwa..często w nieskończoność [wykończanie wnętrz, malowanie itd.]. W związku z tym wielu wykonawców instalacji ma problem z dokonaniem odbioru końcowego i rozliczeniem prac, gdyż inwestor często przeciąga ten moment, aż do samego końca. Natomiast zgodnie z Kodeksem Cywilnym art. 647, jeśli wykonawca zgłosi zakończenie robót, to inwestor jest zobowiązany dokonać odbioru. W protokole należy wówczas dokonać zapisów dotyczących jakości wykonanych prac oraz określić rodzaj przekazanej podczas odbioru dokumentacji powykonawczej, np. instrukcję obsługi, karty gwarancyjne, schematy powykonawcze, protokoły z pomiarów, sprawdzeń itp.
Odmowa podpisana protokołu jest możliwa tylko wtedy jeśli prace zostały wykonane niezgodnie z dokumentacją lub zasadami wiedzy technicznej lub popełnione zostały rażące błędy wykonawcze.
Ponadto protokół obioru zgodnie z ustawą Prawo Budowlane zarówno częściowy jak i końcowy, stanowi część dokumentacji budowy. Jednocześnie trzeba, pamiętać że dokonanie obioru prac stanowi podstawę do zgłaszania żądania usunięcia ewentualnych wad lub usterek wynikających z gwarancji oraz rękojmi, jaką daję wykonawca w ramach usługi.
Wentylacja czy ogrzewania?
Kolejnym aspektem, który ostatnio mnie frapuje, oprócz zagadnień formalno prawnych związanych z procesem budowlanym, to tym razem aspekt techniczny. Wybór przed jakim tym razem staje zazwyczaj projektant, to rodzaj i grubość izolacji jaka należy przewidzieć w ramach realizacji instalacji wentylacji mechanicznej. Często w tym miejscu pojawia się tabelka wklejona bezpośrednio z aktualnych przepisów [tab_1].
z Rozp.
cieplnej (materiał 0,035 W/(m · K)
Tab. 1. Wymagania izolacji cieplnej przewodów i komponentów
Zapomina się, że układ wentylacji, może, ale nie musi być ogrzewanie powietrznym.
Kolejnym punktem jaki jest często pomijany, zwłaszcza w przypadku instalacji rekuperacji w budynkach mieszkalnych to zapis dotyczący konieczności stosowania izolacji na przewodach.
Paragraf 153 [Przewody wentylacyjne – wymogi] pkt. 7.Warunków Technicznych mówi, że: „Przewody instalacji klimatyzacji, przewody stosowane do recyrkulacji powietrza oraz prowadzące do urządzeń do odzyskiwania ciepła, a także przewody prowadzące powietrze zewnętrzne przez ogrzewane pomieszczenia, powinny mieć izolację cieplną i przeciwwilgociową.”
Na etapie realizacji często podejmowana jest decyzja, o rezygnacji z izolacji, gdyż wydaje się to technicznie nieuzasadnione. Niestety taka decyzja powinna zostać dobrze przemyślana. Z mojego doświadczenia wynika, że instalacje, mimo iż prowadzone są w izolowanych częściach budynku, mają duże straty ciepła, w porównaniu do analogicznych instalacji w całości izolowanych wełną z paraizolacją. Problem dotyczy zwłaszcza, coraz bardziej popularnych instalacji z tworzywa sztucznego, stosowanych głównie w domowych systemach wentylacji [fot_2].
Serwisować czy nie serwisować ?
To jest pytanie, na które odpowiedź wydaje się jednoznaczna, niestety z moich kilkuletnich obserwacji wynika, że wcale taka nie musi być. Prawidłowe zaprojektowanie i wykonanie instalacji wentylacyjnych, to tylko jeden z warunków ich prawidłowego działania. Kolejnym, równie ważnym jest ich regularne serwisowanie, które gwarantuje zachowanie założonych parametrów technicznych. Brak wykonywania regularnych przeglądów nie tyko wpłynie na pogorszenie parametrów urządzeń, ale może też doprowadzić do uszkodzenia urządzeń wentylacyjnych. Oszczędność na tej czynności jest pozorna. Należy pamiętać, że większość central wentylacyjnych dziś jest wyposażone w system utrzymania zadanego wydatku powietrza. Zabrudzenie filtrów [fot_3] powoduje więc wzrost oporów i tym samym prędkości obrotowej wentylatorów. Za tym idzie wzrost zużycia energii elektrycznej zużywanej do ich pracy. Ponadto w takim przypadku następuje wzrost temperatury generowanej przez pracę urządzenia, co nie tylko może przyspieszyć zużycie elementów ruchomych, ale też latem wpłynie na zwiększenie zapotrzebowania mocy urządzeń chłodniczych.
W przypadku niektórych urządzeń, zwłaszcza klimatyzacyjnych, regularny serwis stanowi podstawę roszczeń gwarancyjnych. Decyzja o podjęciu działań serwisowych jednak należy zazwyczaj do właściciela lub zarządcy. Instalatorzy i serwisanci mogą się jedynie przypominać powołując się na odpowiednie przepisy i wytyczne branżowe [tab_2].
Sławomir Mencel
Wszystkie zdjęcia z arch. KLIMATSYSTEM